1 triệu người California thiếu nước sạch
Bất chấp luật về quyền có nước sạch, cả một cộng đồng phải chật vật với nguồn nước trong suốt một thời gian dài.
Khi Sara Gallego * mở vòi nước, cô ấy không dám chắc sẽ được thấy điều gì. “Vào buổi sáng, đó là màu của cà phê,” cô nói. Vào những lúc khác, "Nó vàng khè."
Gallego là một trong khoảng 1.900 cư dân của Oasis Mobile Home Park, một cộng đồng sống trong 220 ngôi nhà di động gần Thermal, California. Nằm trên vùng đất bản địa Torres Martinez, Oasis là nơi cư trú của những người có thu nhập thấp. Nhiều người là nông dân, và nhiều người cũng không có giấy tờ tùy thân.
Khu dân cư này nắm sát bên cánh đồng, xen kẽ giữa nhưng con đường tạm bợ luôn ngập nước thải. Ở nhà, Gallego và bốn đứa con dùng nước đóng chai để uống và nấu ăn. Tuy nhiên, việc tắm giặt và sinh hoạt vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước máy. Gần đây, Gallego bị nổi mẩn ngứa và đau mắt đỏ và rụng tóc do tắm gội bằng nước máy.
Oasis có tiền sử nước uống nguy hiểm. Vào tháng 8 năm 2019, người ta phát hiện ra asen, một chất gây ung thư, trong nguồn cung cấp nước ngầm của khu dân cư, với hàm lượng cao gấp gần 10 lần giới hạn của Đạo luật Nước uống An toàn liên bang.
Cơ quan Bảo vệ Môi trường đã phạt chủ sở hữu khu dân cư này vì đã vi phạm Đạo luật Nước uống An toàn và bắt buộc pháp nhân này phải cung cấp nguồn nước uống thay thế trong khi cải tạo nguồn nước. Vào cuối tháng 5, sau gần một năm theo dõi, EPA đã tuyên bố nước an toàn trở lại. Việc cung cấp nước khẩn cấp tạm dừng, nhưng Gallego và những người hàng xóm của cô vẫn nghi ngờ về chất lỏng chảy ra từ vòi nước; một người dân cho biết đôi khi nó chảy ra "nó nhớt giống như dầu, giống như bơ."
Sau nhiều tháng khiếu nại, vào cuối tháng 8 vừa rồi, Leadership Counsel for Justice and Accountability, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Fresno, đã tiến hành các cuộc kiểm tra độc lập của riêng mình và phát hiện hàm lượng arsen cao trong nước của Oasis - gấp 8 lần giới hạn luật định. Điều đó đã khiến EPA phải thực hiện một cuộc điều tra mới.
Gallego và những người hàng xóm của cô nằm trong số khoảng 1 triệu người California thiếu nước sạch, thường là do họ sống trong các vùng nông thôn với hệ thống cấp nước quy mô nhỏ. Điều này vẫn đang diễn ra ở nhiều nơi mặc dù luật Nhân quyền về Nước của California đã được thông qua vào năm 2012. Đạo luật này được cho là đảm bảo rằng mọi cư dân đều có quyền sử dụng nước sạch.
Tới nay, vấn đề asen vẫn tiếp diễn, ngay cả khi đại dịch coronavirus khiến việc tiếp cận nguồn nước sạch ngày càng trở nên cấp thiết. Mặc dù luật pháp California quy định rằng nước là nhân quyền, nhưng câu chuyện của Oasis cho thấy mức độ khó khăn để đảm bảo nước sạch cho những người dễ bị tổn thương nhất, không chỉ ở đây mà trên khắp miền Tây.
Asen xuất hiện tự nhiên trong nước ngầm, ở đây ở California và khắp vùng Tây Nam. Nhưng hầu hết các cộng đồng khác đều có hệ thống lọc nước để loại bỏ nó khỏi nước uống. Tuy nhiên, đầu tư những cơ sở xử lý nước như vậy rất tốn kém, cả việc duy trì, bảo dưỡng. Tại California, một nghiên cứu năm 2017 của UCLA cho thấy hệ thống nước có hơn 40% các trạm xủa lý nước cỡ nhỏ vi phạm các quy định về an toàn nguồn nước.
Cư dân quan tâm tới nước sạch hơn là Covid-19
Theo báo cáo của uỷ ban kiểm soát nguồn nước, toàn California có 2100 cơ sở xử lý nước độc lập và hiện đang cung cấp 80% nhu cầu nước sinh hoạt cho dân cư.
Trong những tháng đầu mùa dịch Coronavirus, chính quyền địa phương đã phải dùng xe bồn để cung cấp nước cho cư dân khu vực này. Nhưng đó không phải là giải pháp lâu dài. Cư dân ở đây quan tâm tới nước sạch nhiều hơn là lo sợ SARS-Covi2.
Rất đáng tiếc, tình trạng thiếu nước sạch này lại đang diễn ra ở một trong những bang giàu nhất nước Mỹ, tại một nước giầu nhất thế giới.
